Na teritoriji Srednjeg Banata žetva suncokreta se bliži kraju.

Proizvodne površine pod ovom kulturom imaju značajan udeo u ukupnoj proizvodnji na našem terenu i kreću se na oko 50.000 ha.Tokom 2023. godine vremenskih uslovi su (pored agrotehničkih mera) značajno uticali na prinos. Na pojedinim parcelama i lokalitetima gde smo imali vremenske nepogode jedva da je nešto useva ostalo za kombajniranje, te su na takvim parcelama prinosi bili npr.: do 400 kg /ha (B.Višnjićevo), 1100 kg /ha (Zlatica) pa do 3.700 kg / ha (Hetin) gde je primenjena puna agrotehnika i zaštita, a nije bilo posledica nevremena.

Vizuelnim pregledima tokom vegetacije registrovali smo u fazama intenzivnog porasta, da su usevi suncokreta, pored gustog sklopa (kasnije smo za posledicu pojačan porast u visinu), imali i nedovoljno dubuko razvijen korenov sistem (zbog obilnih padavina nije došlo do stimulisanja korena u dubinu jer je u zoni porasta uglavnom uvek bilo vlage, posledica smanjenje dužine glavnog korena koji treba da je izrazito žiličast). Sve navedeno je uticalo da imamo tokom olujnih vetrova lomove stabljike ili izvaljivanje biljaka iz korena, naročito pred kraj sazrevanja, kad su svemu doprinele i otežane glavice. Oplodnja i nalivenost zrna su bile vrlo dobre, kako u sredini glavice tako i na obodu, s tim što su glavice u kategoriji razvijenosti male do srednje (naravno sve navedeno vrlo varira zavisno od agrotehnike, vremena setve, dubine setve, unosa hraniva, preduzetih mera zaštite, osobina hibrida, lokaliteta).

Zdravstveno stanje useva suncokreta je takođe zavisilo od svih navedenih faktora. Na početku vegetacije smo imali dosta problema sa štetočinama, naročito agresivna pojava stepskog popca (Asheta deserta), zbog čega je dolazilo i do presejavanja površina. Takođe, registrovano je značajno prisustvo peščara (Opatrum sabulosum) na suncokretu u osetljivoj fazi klijanja i nicanja, koja je dosta dugo trajala kao posledica neodgovarajućih vremenskih uslova za rast i napredak, te je suncokret dugo bio izložen aktivnosti ovih štetočina na početku vegetacije. Kasnije faze porasta lista (BBCH 3-4) pratila je pojava plamenjače i vrlo izraženo naseljavanje vaši (Aphididae) koje su dodatno zaustavljale usev u porastu.

Od faze butonizacije pa do faze sazrevanja suncokreta imali smo tokom 2023. godine 159,6 l/m2 padavina (uz napred navedene nepogode) a za istu fenološku fazu u razvoju tokom 2022. godine svega 76 l/m2 (lokalitet Krajišnik).

Na našem terenu svake godine se sve veći broj proizvođača, shodno preporukama Prognozno izveštajne službe opredeljuje za primenu fungicida u suncokretu u cilju smanjivanja šteta koje prouzrokuju biljne bolesti.

Rezultati ocene koju smo obavili na netretiranim parcelama suncokreta na više lokaliteta, različita agrotehnika i različiti hibridi (ocena se odnosila na list, stablo, vrat korena i glavicu) su sledeći:

Simptomi crne pegavosti suncokreta (Phoma macdonaldi) – od 14 do 19% biljaka
Simptomi mrke pegavosti suncokreta (Alternaria helianthi) – od 22 do 26% biljaka
Simptomi sivo – mrke pegavosti stabla suncokreta (Phomopsis spp – Diaporthe spp.) – od 22 do 24% biljaka
Simptomi bele truleži (Sclerotinia sclerotiorum) – od 25 do 28% biljaka

Navedene bolesti pored ostalog, doprinele su da tokom vremenskih nepogoda dođe do jačeg oštećenja biljaka i gubitka prinosa (lomljenje i izvaljivanje stabljike,o sipanje zrna i sl.)

RC Zrenjanin je tokom vegetacije pratio fenološke faze suncokreta i davao blagovremene preporuke proizvođačima o merama zaštite useva od najznačajnijih štetnih organizama.

Izvor: PIS Vojvodina