Azijske bube na evropskom tlu

Anoplophora glabripennis ALB (azijska dugoroga buba) EPPO A1 List (1999) (Annex IIAC9), Anoplophora chinensis CLB (dugoroga buba citrusa) EPPO A2 List (2007) (Annex IIBC2)

Invazivne strižibube poreklom iz Kine prenete su u mnoge delove sveta, izazivaju ozbiljna oštećenja velikog broja biljaka domaćina u urbanoj sredini. Drveće topole smatra se glavnim domaćinom, a mogu se javiti i na johi, jabuci, jasenu, brezi, brestu, javoru, dudu, kruški, platanu, prunusu, robiniju, ruži i vrbi.

Svrstane su na evropsku EPPO Listu karantinskih štetnih organizama, a u Srbiji se prate u okviru Programa mera zaštite zdravlja biljaka i još nisu utvrđene. Napadaju i zdrava i obolela stabla (može proći i nekoliko godina od pojave do njihovog otkrivanja što štetu čini još većom).

Razvoj u drvetu traje od jedne do tri godine. Odrasle jedinke (žive oko mesec dana), izlaze od maja do septembra kroz pravilne okrugle rupe (10 mm), pare se i polažu jaja pojedinačno u proreze na kori biljke domaćina (oko 200 jaja). Nakon 3-4 nedelje javljaju se prve larve (7- 8 larvenih stadijuma tokom 2-3 godine) i hrane se ispod kore formirajući tunele kroz drvo, a kasnije i kroz srž stabla gde dolazi i do formiranja lutke. Znak larvene aktivnosti je pojava frasa (izmeta nalik piljevini) izbačenog iz tunela.

Stadijum lutke traje 4-6 nedelja. Mehaničko oštećenje sprovodnih sudova dovodi do prekida transporta vode i hranljivih materija usled čega biljke gube snagu i odbrambenu sposobnost (venu i odumiru krošnje ili cele biljke), dok ishrana na kori mladih izdanaka i lišća izaziva manja oštećenja.

Larvama je potrebno živo drveno tkivo, ali mogu da prežive i na sveže posečenom drveću.

Ne žive u mrtvom drvetu kao što je drvo u kućama.

MESTA PREGLEDA NA BILjKAMA: A. glabripennis – u gornjem delu krošnje, gornjem delu stabla i glavnim granama na 1,5-3 metra visine. A. chinensis – bliže nivou zemlje, oko područja okovratnika u dnu debla.

PERIOD OTKRIVANjA: I – doba godine kada je aktivnost visoka (maj–septembar). II – kada se simptomi mogu lako otkriti zbog odsustva lišća na drveću (od sredine oktobra do marta).

ŠIRENjE: Uprkos bliskoj filogenetskoj vezi, ove dve vrste se šire različitim putevima. Glavni put za A. glabripennis je drveni materijal za pakovanje (kao što su palete, kutije za pakovanje, odstojnici i podmetači) koji prate robu kojom se trguje. Primarni put za A. chinensis trgovina biljkama za sadnju, uključujući bonsai.

Tatjana Mironović, PSS Zrenjanin D.O.O