Azot, fosfor i kalijum za bolji prinos

Za normalan rast, razvoj i rodnost voćaka potrebna je optimalna snadbevenost zemljišta hranjivim elementima. Najznačajniji su azot, fosfor i kalijum (elementi koji „definišu prinos”). Kada se njihova dostupnost u zemljištu nalazi ispod optimalnog nivoa, dolazi do značajnog smanjenja prinosa voća. Zato su osnovnom agrohemijskom analizom zemljišta obuhvaćena ova tri elementa.

Na osnovu količine azota, fosfora i kalijuma u zemljištu i potreba voćke, utvrđujemo količinu đubriva (NPK ili čisto azotno) koju treba „razbacati” po zemljištu. Ova tri elementa se nazivaju još i makroelementi zbog njihove značajnosti za prinos i metabolizam biljke.

Humus koji se određuje u osnovnoj analizi predstavlja opštu plodnost zemljišta. Njegovom postepenom razgradnjom oslobađaju se hranjive materije, mikro i makro elementi, i razne druge kompleksne materije koje utiču izuzetno na rast, razvoj i plodonošenje voćaka i drugog poljoprivrednog bilja. U prevodu, što ga više ima u zemljištu to bolje.

Nekad i manje količine đubriva možemo koristiti, jer humus ima sposobnost sporog i kontinuiranog otpuštanja hranjivih materija u višedecenijskom vremenskom periodu.

Optimalna količina humusa je 3-5-7 odsto. U zemljištima sa visokim procentom humusa preko 20%, kao npr. tresetna, biljke ne mogu koristiti hranjive elemente i moramo ih veštački dodavati preko đubriva. Humus doprinosi stvaranju odličnih mehaničkih svojstava zemljišta, u smislu njegove strukture. Otuda se treset koristi za poboljšanje osobina zemljišta u plastenicima za proizvodnju povrća, cveća i nekih voćnih vrsta. Jedna od osnovnih komponenti za stvaranje gotovih supstrata za proizvodnju je upravo treset zbog visokog udela humusa u njemu.

Voćke su biljke koje za svoje plodonošenje troše znatne količine kalijuma, pa se često nazivaju „kalijumove” biljke. Zbog toga je NPK đubrivo (složeno đubrivo), formulacije 15:15:15 (15 kg čistog hraniva u 100 kg), uglavnom nepogodno za korišćenje u voćarstvu. Višegodišnjom upotrebom NPK đubriva „tri petnaestice” u voćnjaku dovodi do prekomernog nakupljanja fosfora u zemljištu, koji može izazvati blokadu usvajanja gvožđa iz zemljišta.

Neki ga smatraju i makroelementom, što dovodi do simptoma hloroze na voćkama koja može značajno smanjiti rodnost i potencijal kod gajenog voća. Iz tog razloga preporuka je da se koriste NPK đubriva koja imaju povoljniji odnos fosfora i kalijuma u sebi, kao npr. NPK 8:16:24.

Uopšteno, koštičave voćne vrste kao kajsija, šljiva, višnja itd. koriste veće količine kalijuma od jabučastih voćnih vrsta. Slično je i kad je azot u pitanju. Zbog specifičnosti ishrane vidi se izuzetna značajnost vršenja redovne kontrole plodnosti zemljišta preko osnovne agrohemijske analize zemljišta uz koju stručnjaci daju preporuku đubrenja u narednih četri godine.

Analiza nije skupa i svakako se isplati, u smislu kontrolisanog doziranja đubriva i dobijanja zdravstveno bezbednijeg proizvoda i smanjenju troškova.

MILINKO SINĐIĆ, DIPL. INŽ, PSS